Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΣΤΗΝ ΠΝΥΚΑ

«Παιδιά μου!
Εις τον τόπο τούτο, οπού εγώ πατώ σήμερα, επατούσαν και
εδημηγορούσαν τον παλαιό καιρό άνδρες σοφοί, και άνδρες με
τους οποίους δεν είμαι άξιος να συγκριθώ και ούτε να φθάσω τα
ίχνη των. Σας λέγω μόνον πως ήταν σοφοί, και από εδώ επήραν
και εδανείσθησαν τα άλλα έθνη την σοφίαν των.
Εις τον τόπον τον οποίον κατοικούμε εκατοικούσαν οι παλαι-
οί Έλληνες, από τους οποίους και ημείς καταγόμεθα και ελάβα-
με το όνομα τούτο.
Οι παλαιοί Έλληνες, οι πρόγονοί μας, έπεσαν εις την διχό-
νοιαν και ετρώγονταν μεταξύ τους, και έτσι έλαβαν καιρό πρώτα οι
Ρωμαίοι, έπειτα άλλοι βάρβαροι και τους υπόταξαν. Ύστερα ήλθαν
οι Μουσουλμάνοι. Οι έμποροι και οι προκομμένοι, το καλύτερο
μέρος των πολιτών, μην υποφέροντες τον ζυγό έφευγαν, και οι γραμματισμένοι επήραν και
έφευγαν από την Ελλάδα, την πατρίδα των, και έτσι ο λαός, στερημένος από τα μέσα της προ-
κοπής, εκατήντησεν εις αθλίαν κατάσταση, και αυτή αύξαινε κάθε ημέρα χειρότερα.
Εις αυτήν την δυστυχισμένη κατάσταση μερικοί από τους φυγάδες γραμματισμένους
εμετέφραζαν και έστελναν εις την Ελλάδα βιβλία και εις αυτούς πρέπει να χρωστούμε
ευγνωμοσύνη, διότι ευθύς οπού κανένας άνθρωπος από τον λαό εμάνθανε τα κοινά γράμ-
ματα, εδιάβαζεν αυτά τα βιβλία και έβλεπε ποιους είχαμε προγόνους, τι έκαμεν ο
Θεμιστοκλής, ο Αριστείδης και άλλοι πολλοί παλαιοί μας, και εβλέπαμε και εις ποίαν κατά-
σταση ευρισκόμεθα τότε. Όθεν μας ήλθεν εις τον νου να τους μιμηθούμε και να γίνουμε
ευτυχέστεροι. Και έτσι έγινε και επροόδευσεν η Εταιρεία.
Όταν αποφασίσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμε-
θα ούτε πως δεν έχομε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις
ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε: «Πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέ-
λα;», αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και
ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί
και μεγάλοι, όλοι, εσυμφωνήσαμε εις αυτό τον σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.

Πολύ ωραία λόγια!